સુરત/મુંબઈ વિશ્વના સૌથી મોટા હીરા બજાર સુરત ડાયમંડ બુર્સનું દેશના વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના હસ્તે ઉદ્ઘાટન કરવામાં આવ્યું હતું, આ દરમિયાન વિશ્વના મોટા હીરાના વેપારીઓ પણ આવ્યા હતા પરંતુ અહીં સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું મુંબઈ હીરા બજારમાં કોઈ ફરક પડશે? શું ખર્ચ થશે? તો અમે તમને જણાવી દઈએ કે છેલ્લા 27 વર્ષથી હીરા બજારના નિષ્ણાત હાર્દિક હુંડિયાનું કહેવું છે કે આનાથી મુંબઈના હીરા બજારને સહેજ પણ અસર થશે નહીં પરંતુ સુરત અને મુંબઈ બંનેના હીરા ઉદ્યોગને પ્રોત્સાહન મળશે.
નોંધનીય છે કે મુંબઈમાં હીરા બજાર પહેલા ઝવેરી બજાર હતું, પછી ઓપેરા હાઉસ આવ્યું, પછી બાંદ્રા કુર્લા કોમ્પ્લેક્સ અને હવે સુરત. પરંતુ આજે લોકોને સતાવતો સૌથી મોટો પ્રશ્ન એ છે કે શું હીરા બજાર અહીંથી સુરત તરફ જશે? તો આ પ્રશ્નનો જવાબ આપતાં હાર્દિક હુંડિયાએ કહ્યું કે મુંબઈનું હીરા બજાર સુરતમાં નહીં જાય પણ ભારતીય હીરા ઉદ્યોગને સુરત ડાયમંડ બુર્સના રૂપમાં બીજું મોટું બજાર મળશે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ તો ત્યાં સુધી કહ્યું કે સુરતને વધુ એક હીરો મળ્યો છે.
એ વાત જાણીતી છે કે અગાઉ હીરા બજારમાં હીરા ઉદ્યોગ પાલનપુરીઓના કબજામાં હતો, હવે તે કાઠિયાવાડીઓના હાથમાં છે. વિશ્વમાં હીરા ઉદ્યોગમાં પહેલું નામ પાલનપુરીના હીરાના વેપારીઓએ આપ્યું હતું. કાઠિયાવાડી લોકો એવા પ્રથમ રત્ન કલાકારો હતા, જેમણે પોતાની મહેનતથી હીરા ઘસીને આજે સમગ્ર વિશ્વમાં હીરા ઉદ્યોગમાં ઘણો વિકાસ કર્યો છે. વિશ્વના હીરા બજારમાં 10 માંથી 9 હીરા ભારતમાં પોલિશ્ડ થાય છે.
મુંબઈ હોય કે સુરત, બંને સ્થળોની રાજ્ય સરકારોએ હીરાનો વેપાર વધારવા માટે વ્યાજબી દરે જગ્યા આપી હતી, પરંતુ કેટલાક હીરાના વેપારીઓએ તે જગ્યાએ ઓફિસ બનાવીને ઈમારતને ધંધામાં ફેરવી નાખી છે અને હવે એ જ વાત સુરતમાં થઈ રહ્યું છે. હાર્દિક હુંડિયાનું કહેવું છે કે જ્યારે સુરતમાં બુર્સ બિલ્ડીંગ બનાવવાની વાત થઈ હતી ત્યારે પ્રતિ ફૂટ 6 હજાર રૂપિયાનો ખર્ચ થશે તેવું કહેવામાં આવ્યું હતું પરંતુ આજે લોકોએ 9 હજાર રૂપિયા સુધી ચૂકવ્યા છે. અચાનક ભાવ વધારાના વિરોધમાં કેટલાક લોકો વિરોધ કરવા ગયા હતા ત્યારે સમિતિના કેટલાક સભ્યોએ બહાર બાઉન્સર ગોઠવી દીધા હતા અને વિરોધ કરવા આવેલા વેપારીઓને મળ્યા વિના પરત મોકલી દીધા હતા.
સુરત ડાયમંડ બુર્સ સમારોહમાં ભારત ડાયમંડ બુર્સનો કોઈ ઉલ્લેખ નહોતો. ભારત ડાયમંડ બુર્સની રચના થઈ ત્યારથી તે વિવાદોમાં છે. હીરા ઉદ્યોગને નુકસાન ન થાય અને વ્યાપાર વધે તે માટે મહારાષ્ટ્ર સરકારે કોરોનાના સમયગાળા દરમિયાન પણ નિકાસ ચાલુ રાખી હતી. હીરાની નિકાસ બંધ ન થાય તે માટે કસ્ટમ ઓફિસરને પણ ખાસ સુવિધા આપવામાં આવી હતી. ભારત ડાયમંડ બુર્સ ની કમિટી તરફથી એવી દાદાગીરી કરવામાં આવી હતી કે જ્યારે કેટલાક લોકોએ બુર્સના મેનેજમેન્ટ સામે અવાજ ઉઠાવ્યો હતો, ત્યારે તેમના ફોટા બુર્સ માં મુકવામાં આવ્યા હતા અને તેમને બદનામ કરવાનો પ્રયાસ કરવામાં આવ્યો હતો, પરંતુ પોસ્ટરો લગાવવામાં આવ્યા હતા. તેમના મિત્રોએ સમિતિ સાથે બેઠક યોજીને મામલો થાળે પાડ્યો હતો.
હાર્દિક હુંડિયાએ એમ પણ કહ્યું કે જ્યારે એશિયાનું સૌથી મોટું માર્કેટ ‘ભારત ડાયમંડ બુર્સ’ મુંબઈમાં હતું તો સુરત જવાની શું જરૂર હતી?
જેના જવાબમાં હાર્દિક હુંડિયાનું કહેવું છે કે જો બુર્સ કમિટિનું સંચાલન યોગ્ય હોત તો શું આજે સુરત ડાયમંડ બુર્સ આટલું મોટું બની ગયું હોત? સુરત અને મુંબઈ વચ્ચે ઘણો તફાવત છે, ત્યાં વેતન અને જગ્યાની કિંમત બંને ઓછી છે, જ્યારે સુરત હીરાના ઉત્પાદન માટે ઘણું સારું છે. મુંબઈની સરખામણીમાં સુરત રત્ન કલાકારો માટે પણ ઘણું વ્યાજબી છે. મુંબઈમાં જેમની ઓફિસ છે તેમાં કેટલાક મોટા ઉદ્યોગપતિઓની પણ સુરતમાં ઓફિસ છે.
આ પહેલ માત્ર 20 વર્ષ પહેલા શરૂ થઈ હતી.
હીરા બજાર સુરત જવાની પહેલ આજથી નહીં પરંતુ 20 વર્ષ પહેલા જ શરૂ કરવામાં આવી હતી. 20 વર્ષ પહેલા એક કાઠિયાવાડી ઉદ્યોગપતિ કે જેઓનું મોટું નામ હતું, તેણે ઘણા નાના કાઠિયાવાડી ઉદ્યોગપતિઓને પોતાની કંપની સાથે જોડીને મદદ કરી હતી. કાઠિયાવાડી વેપારીઓમાં શરૂઆતથી જ એકતા હતી અને આજે એ એકતાએ તેનું સાચું સ્વરૂપ બતાવ્યું છે. જ્યારે તે મોટી કંપનીને કેટલીક સમસ્યાઓનો સામનો કરવો પડ્યો, ત્યારે હીરા બજારની એક સંસ્થાએ તેમની સમસ્યાઓમાં તેમને સાથ આપ્યો ન હતો, ત્યારથી કેટલાક કાઠિયાવાડી વેપારીઓમાં નારાજગી શરૂ થઈ હતી. ઘણી નાની કંપનીઓ સાથે મળીને મોટી કંપની 20 વર્ષ પહેલા જ સુરતમાં આવી હતી. આ કંપનીઓના માલિકોએ આજે સુરતમાં મોટું નામ કમાવ્યું છે. જમીન ઉદ્યોગ અને સમાજ સેવામાં પણ સુરતનું મોટું નામ છે. ત્યારે ઘણા લોકોને લાગ્યું કે સુરત મુંબઈ કરતા ઘણું સસ્તું છે અને કમાણી પણ ઘણી સારી છે.
હાર્દિક હુંડિયાએ જણાવ્યું હતું કે દેશના અમૂલ્ય કલાકારોનો આભાર, તેઓએ વિશ્વમાં આપણા દેશનું નામ ગૌરવ અપાવ્યું છે. સુરત ડાયમંડ બુર્સ ના મોટા ટાઇટલ ધારકો એક સમયે પોતે રત્ન કલાકારો હતા અને આજે તેઓ વિશ્વના સૌથી મોટા હીરાના વેપારી બનીને દેશને ગૌરવ અપાવી રહ્યા છે.
‘સુરત ડાયમંડ બુર્સ’ એક વિશાળ જગ્યામાં બનેલ છે. ઘણી બધી ઓફિસો છે અને ઘણી ખાલી જગ્યા પણ છે, તો અચાનક ભાવ કેવી રીતે વધી ગયા? ત્યારે હાર્દિક હુંડિયા કહે છે કે હીરાનો વેપાર વધારવા માટે જે જગ્યા આપવામાં આવી હતી તે જ જગ્યાએ કેટલાક લોકોએ ધંધો શરૂ કર્યો? કેવી રીતે? અમુક જગ્યાઓ હરાજીમાં વધેલા ભાવને ટાંકીને અંદરના લોકો ખરીદે છે, જેથી નજીકમાં પડેલી તેમની મિલકતોના ભાવ આપોઆપ વધારવાનું મોટું નાટક સફળ બને છે.
